Select Page

Soms betrap ik mij erop dat ik het heel even vergeet. Dat ik even alleen maar bezig ben met het bouwen aan het bedrijf, aan technologie, of aan vergaderingen. En in die drukte raak ik het dan soms heel even kwijt. Maar afgelopen week werd ik weer helemaal wakker. De tijd is echt gekomen, de zon komt op!

Vergeef me mijn zomerse sentiment, maar ik kan het niet helpen: ja, dit is een echte zomercolumn. Na een iets te langdradig voorjaar was ik dan ook meer dan klaar voor die zonnestralen. Wat een enorme kracht knalt de zon elk moment van de dag op ons af. Kracht om bomen te doen groeien, bloemen te doen bloeien en mensen te doen boeien. Want ook dat laatste zal niemand ontkennen: iedereen wordt leuker, energieker, interessanter, als de zon schijnt. Daarom ben ik gek op zonne-energie. Het is zo puur, zo natuurlijk en zo logisch dat ik denk dat het uiteindelijk alle andere bronnen zal doen verbleken. Er gaan nog wel wat jaartjes overheen (of 50), maar uiteindelijk komen we echt primair bij de zon uit. Wat bladeren al lang kunnen, leren wij langzaam maar zeker ook en dat is heel bijzonder. Ik zal uitleggen waarom.

In de fik
De mens heeft tot op heden vooral energie opgewekt (of beter: omgezet) door verbranding. We pakten een materiaal en staken het in de fik. Met die warmte wisten we steeds beter om te gaan en we kunnen er inmiddels zelfs elektriciteit mee maken. Maar die energie is niet echt gratis te noemen. We plunderen de aarde ervoor leeg en dumpen de troep in de lucht. Waarom doen we dat eigenlijk zo?
Omdat we nog niet beter kunnen. Bij verbranding gaat het vooral om de waterstofatomen (H). Dat is wat er feitelijk verbrandt. De rest van het materiaal, meestal vooral koolstofatomen (C), gaat een verbinding aan met de lucht en wordt zo CO2. Hoe minder koolstof en hoe meer waterstof er in brandstof zit, hoe beter.
De mens begon ooit met het verbranden van hout: veel koolstof en een beetje waterstof. Niet echt efficiënt dus, maar goed, er waren nog weinig mensen dus geen probleem. Daarna ontdekten we kolen, wat nou niet echt verbetering was ten opzichte van hout. Toen kwam olie dat, na raffinage, langzaam iets betere verhoudingen kreeg tussen de C en de H. Uiteindelijk kwamen we bij aardgas dat bijna het optimum bereikt van CH4. Dus vier waterstofatomen op één koolstofatoom. Dat klinkt niet gek. We zijn er dus bijna?
De heilige graal
De volgende stap is alleen maar H en helemaal geen C. Dat is de heilige graal: H2, ofwel waterstof. Als je waterstof verbrandt, is er geen C om CO2 te maken. Je krijgt in plaats daarvan H2O, water dus! Een auto op waterstof stoot daarom alleen maar water uit! Hoe schoon wil je het hebben. Helaas zit er een kleine adder onder het gras. Het waterstofatoom, die H dus, zit in bijna alle stoffen die je om je heen ziet. Het is het meest voorkomende atoom op aarde, nee zelfs in het heelal. Maar die H-tjes zitten altijd vastgeplakt aan andere atomen, ze komen dus zelden vrij voor. We kunnen dus niet even waterstof pakken uit de lucht, de zee, of waar dan ook. We moeten waterstof altijd eerst vrijmaken.
En dat vrijmaken kost energie. Minstens zoveel energie als je later weer uit die vrije waterstof kunt halen. Dus je wint er niet echt mee. Waterstof is dus geen energiebron, maar slechts een energiedrager. Een soort batterij dus. En daarmee kom ik terug bij m’n zonnetje.
Nieuwe energie
De zon is de enige bron van echt nieuwe energie op aarde. Alle andere energie die we winnen komt voort uit omzetting van energie die al op aarde was. Alleen de zon voegt energie aan de aarde toe. Zoveel zelfs, dat binnen een uur er meer energie op aarde valt dan wij als mensheid in een heel jaar verbruiken. Ja, dat getal heb je vast al eerder gehoord, maar heb je het wel eens echt tot je laten doordringen? In minder dan één uur ontvangen we meer dan we nodig hebben in een heel jaar. Dat klinkt als een kansje.
En veel mensen pakken die kans inmiddels. Het onderzoek van Stichting Natuur en Milieu liet er geen twijfel meer over bestaan, de mens is begonnen aan de laatste overstap. Weg van C-tjes en H-tjes, niks verbranding, gewoon pakken wat de zon op je dak laat vallen. Klaar.
In de afgelopen week zag ik het weer helemaal scherp. Ik zag een klant die elke dag meer opwekte dan hij thuis verbruikte, gewoon met wat panelen op het dak. En ik zag een bericht van iemand die met zijn panelen elke dag een paar honderd kilometer stroom opwekte voor zijn elektrische auto. Ik was het even vergeten, maar het is weer helemaal terug: de zon komt op!
Zodra het kwartje valt, begrijp je de unieke betekenis van zonne-energie voor onze maatschappij. En je houdt ook nog eens veel kwartjes in je eigen zak. Stap dus nog één keer over. Stap weg van verbranding, stap over op je eigen zon. Daar krijg je pas echt energie van.