Afgelopen weken ben ik zowat verzopen in het vernieuwen van onze budgetten. Hartstikke goed natuurlijk en heel erg belangrijk. Zeker nu we gaan samenwerken met een ander bedrijf. Je ontkomt er niet aan…
Tenminste, dat zeggen ze. En volgens mij zeggen ‘ze’ dat, omdat anderen dat ook weer zeggen. Want ik weet niet wat uw ervaring is met business plannen en budgetten, maar die van mij zijn nog nooit uitgekomen! M’n budget voor computers, het budget voor de verbouwing van mijn huis en, schaamt u zich maar niet, ook mijnomzet-budgetten; ze zijn nog nooit uitgekomen. Waarom maken we ze dan??
Hele afdelingen in bedrijven zijn bedreven in het maken van budgetten. Per maand, per jaar, per kwartaal, per afdeling en per persoon. Voor je het weet is er zelfs een budget per etage of per kamer. ‘Alles kan hoor! Zeg het maar!’. En ik geloof ze, die Excel-tovenaars. Maarja, wat hebben we eraan?
Als je wel eens met Excel gewerkt hebt weet je hoe mooi die software alles doorrekend. Maar daar schuilt juist het gevaar. We denken in Excel-modellen alle afhankelijkheden rekenkundig te kunnen bevatten. Door een enkel getal te wijzigen, zeg even de limiet op uw vrouw’s credit card, wordt de ‘impact op het budget’ automatisch doorgerekend. Prachtig.
Wat een onzin.
Want zo gaat dat natuurlijk niet in de echte wereld. Ten eerste kan de limiet van die credit card helemaal niet naar beneden, zegt uw vrouw. En als het u al lukt, dan gaat uw vrouw dat via andere wegen compenseren. En vaak laat die compensatie zich niet echt lekker kwantitatief modeleren in Excel…
Excuus voor dit ‘foute’ (natuurlijk hypothetische) voorbeeld; dat zou ik nooit doen als het niet een heel goed voorbeeld was. Want in de zakenwereld is het niet anders. Ook daar gaat de impact van de wijziging van ‘een getal’ vaak veel verder dan rekenkundig te bevatten is.
Dat ‘getal’ is namelijk je klantentevredenheid. Of je ziekteverzuim. En tuurlijk, de extra kosten van 20% meer ziekteverzuim zijn gewoon uit te rekenen. Maar de ware impact op je onderneming zeker niet. Door meer ziekteverzuim heb je namelijk niet alleen meer kosten, maar ook meer stress in de tent. Want wie gaat die zieke vervangen? Wie pakt even een weekje van 60 uur? Welke klant baalt het meest dat die tijdelijke vervanger zijn project niet goed kent. Kortom: waar zitten de onmeetbare gevolgen?
In ieder geval niet in Excel. Nogmaals, slim programma hoor, maar ‘onmeetbaar’ snapt ’t niet. Ondernemers snappen dat wel; of liever, ze voelen het. Aan hun onderbuik. Zij zien wie, door die ene extra zieke, het nu echtte druk heeft. Of welke klant dicht bij de bekende laatste druppel zit. Een ondernemer voelt het… en grijpt in.
De onderbuik van de ondernemer is z’n beste adviseur. Gut feeling rules! Echt, beter bestaat niet. En nog gratis ook. Daarom pleit ik voor de moderne opvolger van het budget: het gutget. Plannen gebaseerd op ondebuikgevoel! Wow, ik wordt er blij van! Kijken wie daar software voor kan maken…