Begin dit jaar nam netbeheerder Alliander een belang van zo’n 21 procent in The New Motion. Alliander wil hiermee elektrisch vervoer in Nederland op weg helpen en de leiding nemen in de verduurzaming van Nederland. Maar is dat wel het effect van deze deelneming? Ik denk van niet.
Voor de duidelijkheid: ik ben fan van The New Motion. De manier waarop zij elektrisch vervoer in Nederland op de markt zetten is een mooi staaltje ondernemerschap: klantgericht, innovatief en sexy. Echt een mooi voorbeeld dat duurzaam leven prima samengaat met luxe, comfort en plezier.
Maar Kyoto Lease is ook mooi. En MisterGreen is ook mooi. En Athlon car lease is ook mooi. Het zijn stuk voor stuk bedrijven die met keihard werken en gedurfd ondernemerschap proberen elektrisch vervoer verder te helpen. Ze zitten in dezelfde markt, delen een hoger doel en ze concurreren met elkaar. Allemaal werken ze aan het meest aantrekkelijke leasemodel, extra diensten en laadinfrastructuur. The New Motion heeft de Lolo laadpaal en MisterGreen zijn Laadzuil. Als klant kan ik zelf bepalen met wie ik in zee ga.
En zo hoort dat. Ondernemers zien kansen, kijken naar wat consumenten willen en ontwikkelen daarvoor producten. Ondernemingen die innoveren zijn de drijvende kracht achter successen als Google, Apple en Amazon of dichter bij huis TomTom, Bol.com en Greetz. Dat zijn stuk voor stuk inspirerende bedrijven die ons verder brengen op de snelst mogelijke manier.
En die ondernemers verdienen natuurlijk allemaal dezelfde kansen. Een level playing field noemen we dat. Een overheid moet in dat marktspel regels opstellen en misschien zelfs bepaalde ontwikkelingen stimuleren, maar de kansen voor alle ondernemers moeten altijd dezelfde zijn. Nooit mag een overheid(sdienst) één onderneming bevoordelen want dat gaat altijd ten koste van de anderen. En daarmee sla je het fundament onder stabiele innovatie weg. Je helpt dus niet, je maakt juist kapot.
Innoveren kost veel geld, zo weet ik uit ervaring. Daarvoor heb je investeerders nodig en die houden natuurlijk van een stabiele omgeving. Als je investeert in een bedrijf, wil je dat de marktomstandigheden, de kansen en kantlijnen, de komende jaren ongeveer gelijk blijven. Dan kun je die investering tenminste terugverdienen. En als je investeert in een bedrijf wil je dat het dezelfde kansen heeft als concurrenten. Als je een marathon loopt, is het niet eerlijk als één deelnemer uit de wind gehouden wordt. Of anders gezegd: als je Philips bent, wil je niet dat de overheid Sony helpt. Of als je Audi bent, wil je niet dat de overheid BMW extra voortrekt. En als de je Rabobank bent, wil je niet dat de overheid ING de hand boven het hoofd houdt. Oeps, dat is een slecht voorbeeld. Of nee, juist niet.
Alliander is niets meer dan een overheidsdienst. Het bedrijf is voor 100% in handen van de provincies en gemeenten waarin ze werkzaam zijn. In die regio beheren zij de infrastructuur van en voor de maatschappij, voor ons allemaal dus. En alle ondernemingen die diensten willen aanbieden op die infrastructuur moeten, binnen de regels, exact dezelfde kansen krijgen. De infrastructuur moet zoals dat heet, volledig transparant zijn. Dat willen we op de weg, dat willen we op internet en dat willen we ook met onze energie. Een level playing field is de cruciale basis onder innovatie en dus ook voor verduurzaming.
Ik begrijp The New Motion heus wel, voor een onderneming is Alliander gewoon een mooie stabiele investeerder. Maar voor een markt als geheel is het funest. Het maakt investeerders schuw en daarmee valt de drijvende kracht achter vooruitgang weg. Ik kan het helaas niet minder dramatisch verwoorden. Alliander heeft ongetwijfeld de beste bedoelingen en beoogt zonder meer de verduurzaming van onze energiehuishouding en mobiliteit, maar een grote krachtige overheidsdienst moet zich veel meer bewust zijn van haar impact, ook de negatieve. Als olifant moet je überhaupt niet in de buurt komen van een porseleinkast. Wat lijkt op vooruit helpen is feitelijk de ondermijning van een betrouwbaar investeringsklimaat, het remt juist innovatie.
Ik pleit voor een meer terughoudende rol van netbeheerders. Netbeheerders moeten nieuwe markten mogelijk maken, maar er nooit onderdeel van worden. Bied die transparante infrastructuur en zorg voor eenvoudige toegang voor alle bedrijven die diensten willen aanbieden. Nodig ze uit, moedig ze aan, maar zorg dat je ze nooit voor de voeten loopt. Jullie netjes beheren, ondernemers diensten ontwikkelen. Dat is de echt duurzame weg.