Ik ontkom er niet aan om even terug te komen op mijn vorige blog op Energie+, geloof ik. Na plaatsing op deze site en doorplaatsing op onder meer Sargasso.nl, Urgenda en Duurzaamheidsnieuws.nl is de blog inmiddels meer dan 10.000 keer gelezen. D66 gaat vragen stellen aan Minister Kamp: neemt EZ decentraal nu serieus of niet? En, wordt er voor decentrale energie iets geregeld in het SER-traject? De antwoorden van Kamp laten zich raden, maar toch.
Ik wil vooral even extra ingaan op de vele opmerkingen over de energiebelasting omdat daar inderdaad het grote pijnpunt ligt, althans zo lijkt het. In allerlei gesprekken die ik sinds 2006 heb gevoerd met diverse ministers en ministeries kwam telkens weer het argument ‘de gevolgen voor de schatkist’, naar boven. Hoewel men weet dat het belasten van eigen opwekking (voor of achter de meter) gevoelsmatig onhoudbaar is, klampt men zich toch als laatste strohalm aan dit indirecte argument vast.
Het maakt dan ook niet echt uit of dat terecht is of niet. Ik vind het onzin om te zeggen dat je een belasting in stand moet houden omdat je anders in geldnood komt. Dat valt altijd te compenseren en zo doen we dat dan ook bij elke belastingwijziging. En toch, zelfs Diederik Samsom heeft dit argument gebruikt en noemde het niet belasten van zelflevering ‘overstimulering’. In mijn ogen is dat een grappige omdraaiing van de zaak. Maar goed, wat ik daarvan vind is dus niet zo belangrijk, want het is een gegeven: derving van staatsinkomsten is de grote blokkade van belastingvrije zelflevering.
Om hoeveel geld gaat het?
Maar hoe groot is dat probleem nu eigenlijk? Trekken we het land inderdaad helemaal om als eigen opwekking ineens volledig onbelast zou zijn? Met andere woorden: slaat dat argument inhoudelijk ergens op? Volgens mij niet en ik zal u kort voorrekenen waar we het over hebben. Er zijn anderen die dit sommetje vast veel beter kunnen maken dan ik (en ik reken op u;)) en daarom ga ik hier nu gemakzuchtig kort door de bocht. De grote maar ook voorzichtige lijn is dit:
- De rijksbegroting is 172 miljard euro.
- De inkomsten uit de energiebelasting bedragen zo’n 4,3 miljard euro, ofwel 2,5 procent.
- Dat zijn dus de inkomsten uit alle vormen van energie. Of die nu duurzaam of smerig is en of het nu om elektriciteit gaat of om gas.
- Stel dat we morgen 16 procent duurzame energie zouden hebben in Nederland (ondenkbaar, zelfs in 2020, maar je moet nooit stoppen met dromen) dan is dat dus 2,5%*16%=0,4% van de staatsinkomsten.
- En stel dan dat de helft van al die duurzame energie ‘belastingvrije zelflevering’ zou betreffen omdat de inwoners van Nederland zelf hun geld in zonnepanelen en windmolens hebben belegd (dit wordt bijna een natte droom;). Dan praten we dus over een inkomstenderving van 0,4%*50%=0,2%. Ofwel 0,2%*172 miljard=344 miljoen euro.
- De heffingskorting, die hoor je natuurlijk niet geheel te ontvangen bij belastingvrije zelflevering;
- de kolenbelasting, de echte vervuiler betaalt;
- de schijven in de energiebelasting, consumenten betalen een 233 maal hogere belasting over elektriciteit dan sommige grote bedrijven;
- en natuurlijk de inkomstenbelasting.